Graficka kartica

Grafička kartica, Grafički adapter, VGA kartica ili video kartica (engl. graphics card, video card, vga card, graphics adapter) daje i obrađuje dvo-dimenzionalnu ili tro-dimenzionalnu sliku.

Grafički procesor (GPU) je glavni dio na kartici, a njegova uloga je prevođenje binarnog koda u vidljivu sliku na nekom grafičkom izlaznom uređaju. Princip je jednostavan, CPU u saradnji sa nekim softverom, kao što je 3D računarska igra, šalje informacije grafičkom procesoru koji potom obrađuje dobivene informacije i šalje ih na monitor. Grafička kartica se ugrađuje u matičnu ploču, obično u AGP ili PCI Express utor.


Kako radi grafička kartica?
Moderne grafičke kartice su opremljene snažnim grafičkim procesorima koji svojom procesorskom snagom i brojem tranzistora gotovo nadmašuju glavne procesore. Grafički procesor obrađuje podatke koje dobija posredstvom neke sabirnice (najćešće AGP, PCI i PCI Express). Sama arhitektura čipa je najbitnija, što znači da njegove instrukcije i brzina izvođenja istih su glavne odlike jednog GPU-a.

Većina podataka koji dolaze za obradu se privremeno smješta na memoriju koja se nalazi na grafičkoj kartici. Time se obezbjeđuje brz protok i samim time brža obrada grafike, što na kraju daje veći broj slika u sekundi čineći grafičku scenu ljepšom i fluidnijom. Zbog toga proizvođači nastoje poboljšati brzinu RAM-a na kartici koja je davno presla brzinu sistemskog RAM-a. Brzina memorije na grafičkoj kartici je već odavno prešla Gigahercne granice.


Dijelovi grafičke kartice

Glavni dijelovi moderne grafičke kartice su:

PCB (Printed Circuit Board) je printana ploča na kojoj se nalaze svi ostali dijelovi
GPU (Grapich Processing Unit) grafički procesor, ujedno i glavni dio koji prevodi binarni kod u sliku)
RAM (ili VRAM - Video Random Acces Memory), služi za pohranjivanje najnužnijih podataka za GPU, najčešće teksture
Konektori
PCI
AGP
PCI Express
Izlazi
VGA (Video Graphics Array)
DVI (Digital Visual Interface)
Video in/Video out (VIVO)
Današnje kartice najčešće imaju neku vrstu hladnjaka (aktivnog ili pasivnog) zbog komplikovanosti grafičkog procesora koji je već po broju tranzistora prestigao centralni procesor.

Moćnije kartice obično imaju i pasivne hladnjake (heatstink) na VRAM-u zbog visokih frekvencija koje su i do dva puta veće nego kod običnog RAM-a. RAMDAC je dio koji se brine za prikazivanje i kvalitetu 2D slike, dok 3D slike obrađuje grafički procesor u saradnji sa centralnim procesorom i RAM memorijom.




Kvalitet, mogućnosti i trendovi
Što je brži GPU i VRAM na grafičkoj kartici time je ona bolja i kvalitetnija. Količina memorije nije presudna iako igra ulogu u mogućnostima jedne grafičke kartice. Često neke 3D igre nisu u mogućnosti da rade sa starijim grafičkim karticama jer GPU na njoj jednostavno nema instrukcije da ih pokrene. Svake godine se GPU na grafičkoj kartici neprestano unapređuje novim instrukcijama i mogućnostima. U zadnje vrijeme se sve češće promoviraju SLI i Crossfire tehnologije, praktično uparivanja dvije ili više grafičkih kartica (PCI-E obavezno) u jednu matičnu ploču.


Proizvođači
Glavni proizvođači grafičkih čipova (GPU)
Intel - "i" serija
3Dlabs - Wildcat Realizm serija
ATI Technologies - Radeon 7/8/9000 serije, Radeon X serija
NVIDIA - GeForce uključujući GeForce FX seriju, GeForce 6 seriju, GeForce 7 seriju, i GeForce 8 seriju.
Grafički čipovi posebne namjene
Matrox - Parhelia i P-serija
Manji proizvođači grafičkih čipova (GPU)
S3 Graphics - Chrome serija
XGI Technology Inc. - Volari
Tech Source - Raptor
Falanx Microsystems - Mali